วิทยาลัยพณิชยการธนบุรี ได้ก่อตั้งขึ้นตามประกาศกระทรวงศึกษาธิการ ณ วันที่ 23 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2500 เดิมชื่อ โรงเรียนพณิชยการธนบุรี สังกัดกองโรงเรียนพาณิชย์และอุตสาหกรรม กรมอาชีวศึกษา เนื่องจากการศึกษาด้านพาณิชยการสมัยก่อนมีเพียงแห่งเดียวคือ โรงเรียนพณิชยการพระนคร (ปัจจุบันคือ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลพระนคร)จึงไม่เพียงพอต่อความต้องการ กระทรวงศึกษาธิการจึงต้องจัดหาที่เรียนเพิ่มเติม จึงได้แต่งตั้งขุนวิทยาวุฑฒิ (นวม ชัยรัตน์) ผู้อำนวยการกองโรงเรียนพาณิชย์และอุตสาหกรรม กรมอาชีวศึกษา ดำเนินการจัดหาที่เรียน และในขณะเดียวกัน พระมหาระมัด โชติปาโล เจ้าอาวาสวัดบางแวก มีความมุ่งหมายสร้างโรงเรียนประชาบาล เพื่อให้การศึกษาแก่บุตรหลานในละแวกนี้ และได้สร้างเรือนไม้ 2 หลัง แต่เนื่องจากเกิดปัญหาขัดข้องบางประการจึงไม่สำเร็จตามมุ่งหมาย ต่อมา ขุนวิทยาวุฑฒิ จึงกราบเรียนท่านเจ้าอาวาสวัดบางแวกให้ทราบและแจ้งความประสงค์ว่าทางกระทรวงศึกษาธิการต้องการสร้างสถานศึกษาด้านพาณิชยการเพิ่มเติม ท่านเจ้าอาวาสจึงมีความยินดี และมีความตั้งใจเพื่อให้ความมุ่งหมายสำเร็จ จึงได้ขายอาคารไม้สองหลังพร้อมยกที่ดินให้กับโรงเรียนจำนวน 9 ไร่ 3 งาน 2 ตารางวา โดยไม่มีค่าเช่าแต่ประการใดทั้งสิ้น โดยเปิดการสอนจริงเมื่อวันที่ 17 พฤษภาคม 2500 โดยมี อาจารย์สัณห์ พรนิมิตร ผู้ช่วยอาจารย์ใหญ่โรงเรียนพณิชยการพระนคร มาดำรงตำแหน่งอาจารย์ใหญ่โรงเรียนพณิชยการธนบุรีเป็นท่านแรก

ต่อมากรมอาชีวศึกษาเล็งเห็นความจำเป็น ที่จะต้องเปิดสอนระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นสูง (ปวส.) และเห็นว่าโรงเรียนพณิชยการธนบุรีเป็นสถาบันที่มีความพร้อม ประกอบด้วยนักเรียนที่มีระเบียบวินัยเป็นที่เชื่อถือแก่บุคคลภายนอก จึงมีคำสั่งให้เปิดสอนระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นสูง (ปวส.) และยกฐานะขึ้นเป็น "วิทยาลัยพณิชยการธนบุรี" ในปี พ.ศ. 2514

โดยมีการจัดการเรียนการศึกษาในหลักสูตรดังต่อไปนี้ตามลำดับ

• พ.ศ. 2500 เปิดสอนหลักสูตรประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช.)
• พ.ศ. 2514 เปิดสอนหลักสูตรประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นสูง (ปวส.)
• พ.ศ. 2516 เปิดสอนหลักสูตรประโยคครูมัธยมศึกษา (ป.ม.)
• พ.ศ. 2537 เปิดสอนหลักสูตรประกาศนียบัตรครูเทคนิคขั้นสูง (ปทส.) สาขาคอมพิวเตอร์ธุรกิจ
• พ.ศ. 2540 เปิดสอนหลักสูตรประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นสูง (ปวส.) สาขาคอมพิวเตอร์ธุรกิจ ในโครงการความร่วมมือระหว่างกรมอาชีวศึกษากับกองทัพบก สำหรับนายสิบที่สำเร็จการศึกษามัธยมศึกษาปีที่ 6
• พ.ศ. 2547 เปิดสอนหลักสูตรวิชาการจัดการธุรกิจท่องเที่ยวในระดับ ปวช. และ ปวส.

สัญลักษณ์

ตราประจำวิทยาลัยพณิชยการธนบุรีเดิม

• ภาพเรือใบและปีกนก หมายความถึง การพาณิชย์โดยทางน้ำ ทางอากาศและทางบก
• ภาพธรรมจักรและเปลวเทียนส่องแสงสว่าง หมายความถึง ความมีคุณธรรม และมีทักษะเยี่ยมในการปฏิบัติงาน
• ตัวอักษร อุ อา ก. ส. เป็นคาถาหัวใจเศรษฐี อันได้แก่
• อุ ย่อมาจาก อุฏฐานสัมปทา คือ มีความขยัน
• อา ย่อมาจาก อารักขสัมปทา คือ รู้จักออมทรัพย์
• ก. ย่อมาจาก กัลป์ยาณมิตตา คือ คบคนดีเป็นมิตร
• ส. ย่อมาจาก สมชีวิตา คือ การใช้จ่ายอย่างประหยัด

สิ่งเกี่ยวเนื่อง

• หลวงพ่อพาณิชย์ธน พระพุทธรูปประจำวิทยาลัยพณิชยการธนบุรี ประดิษฐานอยู่หอพระด้านหน้าทางเข้าวิทยาลัยฯ เป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ประจำสถาบัน
• พระมหาระมัด โชติปาโล เจ้าอาวาสวัดบางแวก ผู้อุปถัมภ์วิทยาลัยพณิชยการธนบุรี ทางวิทยาลัยได้สร้างรูปหล่อเหมือนท่านไว้ เพื่อเป็นที่ระลึกพระคุณและนึกถึงคุณงามความดี ของท่าน โดยประดิษฐานไว้ในหอพระด้านหน้าทางเข้าวิทยาลัยพณิชยการธนบุรี
• ต้นไม้ประจำสถาบัน ต้นโพธิ์ และต้นปาล์มทอง